ERC Proof of Concept-grant voor drie groepen
De teams van drie hoofdonderzoekers van het UMC Utrecht hebben een prestigieuze ERC Proof of Concept-grant ontvangen. Het gaat om de groepen van Hester den Ruijter, Ynte Ruigrok en Joost Sluijter. Met de financiering kunnen zij hun wetenschappelijke vondsten een stap dichter bij toepassing in de praktijk te brengen.
De ERC Proof of Concept-grant is een subsidie van de European Research Council (ERC), bedoeld om onderzoekers te ondersteunen bij de vertaalslag van fundamenteel onderzoek naar praktische toepassingen. Het doel is om veelbelovende onderzoeksresultaten verder te ontwikkelen en dichter bij gebruik in de samenleving te brengen, bijvoorbeeld door middel van prototypes, patenten of samenwerkingen met het bedrijfsleven. Dankzij de toegekende financiering kunnen de drie onderzoeksteams hun innovatieve ideeën verder uitwerken. Het gaat om de volgende projecten:
Coronaire hartziekten vroeg opsporen
Hester den Ruijter richt zich met haar team op de ontwikkeling van een innovatieve bloedtest die helpt bij de vroege opsporing van coronaire hartziekten bij zowel mannen als vrouwen. Deze aanvraag is mede geschreven door Tim Sakkers, die ook een belangrijke rol speelt in het onderzoek. Coronaire hartziekten worden bij vrouwen vaak te laat herkend, omdat de symptomen en ontwikkeling anders zijn dan bij mannen. Deze bloedtest gebruikt DNA-signalen (celvrije DNA-methylatie biomarkers) die worden uitgescheiden door verkalkte slagaders (atherosclerotische plaques). Hiermee kunnen artsen inzicht krijgen in de toestand van de plaque en rekening houden met man-vrouw verschillen. De test, die betaalbaar en eenvoudig in gebruik is, heeft het potentieel om grootschalig te worden ingezet in de eerstelijnszorg zonder dat een ziekenhuisbezoek nodig is. Daarnaast kan de test in de toekomst mogelijk ook andere hartgerelateerde aandoeningen opsporen, zoals INOCA (ischemie met niet-obstructieve coronaire arteriën).
Hersenbloedingen niet-invasief voorkomen
Ynte Ruigroks team richt zich op het vinden van een niet-invasieve behandeling voor hersenaneurysma’s om fatale hersenbloedingen te voorkomen. Promovendus Jos Kanning, mede begeleid door universitair hoofddocent Mirjam Geerlings van het Amsterdam UMC en universitair docent Shahab Abtahi van de Universiteit Utrecht, heeft een belangrijke rol gespeeld in het identificeren van vijf veel voorgeschreven medicijnen die verband houden met een verlaagd risico op door aneurysma's veroorzaakte hersenbloedingen: lisinopril, amlodipine, tamsulosine, simvastatine en metformine. Deze medicijnen werken op een specifiek moleculair proces, de TGF-β-pathway, die een belangrijke rol speelt bij vaatziekten. Het onderzoek combineert genetische en epidemiologische data om de werking van de medicijnen te bevestigen en kijkt ook naar verschillen tussen mannen en vrouwen. Het uiteindelijke doel is om een veilige en betaalbare behandeling te ontwikkelen die bloedingen uit aneurysma’s kan voorkomen, als alternatief voor invasieve ingrepen.
Medicijnen beter afleveren in het lichaam
Het team van Joost Sluijter gaat een veelbelovende nieuwe manier onderzoeken om medicijnen in het lichaam af te leveren, namelijk met behulp van extracellulaire blaasjes. Deze microscopisch kleine ‘pakketjes’ transporteren van nature stoffen tussen cellen en hebben unieke voordelen ten opzichte van traditionele methoden. Met virusachtige, slimme eiwitten die zichzelf samenstellen, werkt het team aan een nauwkeuriger en effectiever systeem om medicijnen precies op de juiste plek in het lichaam af te leveren. Universitair docent Zhiyong Lei, postdoc Nazma Ilahibaks en PhD-student Songpu Xie leveren elk een belangrijke bijdrage aan dit project. Het doel? Een productieproces ontwikkelen dat niet alleen werkt, maar ook betaalbaar en schaalbaar is.
Over de ERC
De European Research Council (ERC) is de belangrijkste Europese financieringsorganisatie voor innovatief wetenschappelijk onderzoek. Een onafhankelijk bestuursorgaan, de Wetenschappelijke Raad, leidt de organisatie. Met zijn aanvullende subsidieregeling ‘Proof of Concept’ helpt de ERC Europese wetenschappers de kloof te overbruggen tussen baanbrekend onderzoek en de eerste fasen van de commercialisering ervan. Deze projecten hebben de potentie om echte veranderingen teweeg te brengen in de gezondheidszorg en de wetenschap.
Bron: UMC Utrecht